به گزارش ایرنا ، نهاوَند (ناوَند هم تلفظ می‌شود) شهری است در غرب ایران، این شهر در جنوب شرقی استان همدان قرار گرفته و مركز شهرستان نهاوند است.

برخی از مورخان نهاوند را مـحـل پـهلـو گرفتن كشتی نوح می‌دانند و به استناد تحقیقات باستان‌شناسان در تپه گیان )روستایی در 18 كیلومتری جنوب باختری نهاوند( در حدود 37 قرن قبل از میلاد مسیح قومی در این منطقه زندگی می‌كرد كه تمدنی شبیه تمدن بین النهرین داشت و بعدها به دست اقوام دیگر اروپایی و آسیایی از بین رفت.

واژه نهاوند در زمان های مختلف و از زبان های متفاوت، به صورت های مختلفی تلفظ شده كه از جمله‌ آنها می توان به: نوح اوند، نیماوند، اینهاوند، نیوهاوند، نیاوند و نیهاوند اشاره كرد.

از طرف دیگر نهاوند در گذشته نام های دیگری داشـتــه اســت بـه قـول بـطلـمـیـوس نـیـفواندای خـوانده شده و در عصر مادها به نهاوند، نهاوند ماد هم گفته شده است.

به گـفـته ی ملك الشعرای بـهـار در عـصـر سلـوكیه نهاوند استان بزرگی بوده كـه بـه لـحـاظ سـكونت داشتن ملكه ی لائودیسه در این شهر به آن لائودیسه هم گفته شده است.

شهر نهاوند پایتخت یزدگرد سوم در زمان ساسانیان بود كه با ورود اعراب و جنگ قادسیه در این محل قلعه ساسانی فرو پاشید و در طول تاریخ با بی مهری بسیاری كه بر آن روا شد متاسفانه آثار ناچیزی از این اثر تاریخی باقی مانده است.

محل احداث این قلعه كه از نظر نظامی در حكومت های گذشته دارای اهمیت زیادی ـوده در تپه مركزی نهاوند و مشرف به شمال شهرستان كه اكنون با همان بافت قدیمی و واحدهای مسكونی دهه های گذشته از هر طرف شهرستان قابل رویت بوده احداث گردیده است.

استاد حامی یكی از مورخان به نام ایران زمین در كتاب خود درباره جنگ قادسیه معتقد است، دره نهاوند از جنوب شرقی به شمال باختری كشیده شده و رودی كه در آن روان است به گاماسب می ریزد و كوه های سر به فلك كشیده نهاوند را چون دژی در میان خود گرفتند.

در سال بیست و یكم هجری ( 641) بین سپاه ایران و اعراب در حمله اعراب به ایران در نزدیكی نهاوند كه در منطقه كوهستانی واقع شده اتفاق افتاد.

جنگ نهاوند كه مسلمین آن را فتح‌الفتوح نامیدند یكی از مهم‌ترین جنگ‌هایی است كه بین اعراب مسلمان و ایرانیان اتفاق افتاده‌است.

ابن اثیر در خصوص علت این نام‌گذاری می‌نویسد: مسلمین فتح نهاوند را «فتح‌الفتوح» نامیدند زیرا بعد از آن ایرانیان نتوانستند جمع شده و در برابر اعراب بایستند، و پس از این جنگ بود كه مسلمین سراسر كشور ایران را تصرف كردند، و امپراطوری ساسانی فروپاشید.

همچنین 'حامی' دیگر مورخ ایران زمین می گوید: حكومتی در ابعاد حكومت ساسانی ظرف ربع قرن به كلی از هم پاشید و مجموعه تضادهای درونی آن در كنار پیشروی اعراب مسلمان بزرگترین واقعه تاریخی قرن هفتم میلادی را رقم زد.

پس از این جنگ اسلام به ایران وارد شد و دین مردم از زرتشت به اسلام گرویدند و مردم ایران زمین مسلمان شدند.

همچنین از آنجایی كه نهاوند جزیی از كشور ماه(ماد) و دارای ییلاقات مفرح و شكارگاه های غنی بوده، مورد توجه شاهان و توانگران واقع بوده است.

ملكشاه سلجوقی ، شاه عباس صفوی، فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه قاجار از جمله سلاطینی هستند كه به نهاوند سفر كرده و در آن اقامت داشتند.

كهنسالان نهاوند گویند: كه بعد از ناصرالدین شاه بزرگ مالك منطقه به نام ظفرالسلطان در جایی از پای قلعه دستور می دهد كه با شكافتن زمین و دست رسی به آب چشمه قلعه آب انباری بنا نماید.

در این عملیات به محوطه وسیعی بر می خورند كه محل عبور آب چشمه بود در آنجا به دفینه یزدگرد دسترسی پیدا می كند كه وی آنها را تصاحب می كند.

قلعه یزدگرد توسط ناصرالدین شاه قاجار در دو نوبت تخریب می شود تا شاید به گنج های شاهان ساسانی دست یابد و در هر دو نوبت تیرش به سنگ خورد و با عمل خود قلعه ای را كه تا آن زمان سالم باقی مانده بود را به نابودی می كشاند.

كارشناس میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز گفت: نهاوند آخرین پایتخت ایران باستان بود و اسنادی وجود دارد كه نشان از تمدنی به قدمت پیش از مهاجرت آریایی‌ها به ایران دارد.

وی افزود: اثر تاریخی ارزشمند دیگری به نام معبد لائودیسه در جوار این اثر تاریخی قرارگرفته كه با همین شماره و با همین تاریخ در فهرست آثار تاریخی كشور قرار گرفته است .

وی ادامه داد: معبد «لااودیسه» را پادشاه سلوكی در نهاوند ساخت و به همسرش هدیه كرد.

وی گفت: با عنایت به اینكه قدمت معبد لائودیسه قریب به هفت قرن از قلعه ساسانیان قدیمی‌تر است توسط بعضی از كارشناسان میراث فرهنگی چنین تشریح شده كه معبد در زیر قلعه قرار داشته و هر دو اثر به كلی تخریب و هیچگونه آثاری از آنها باقی نمی باشد.

وی همچنین گفت: وجود بیش از 240 اثر تاریخی و باستانی ثبت شده در شهرستان نهاوند خود گویای تاریخ پرافتخار این خطه از ایران زمین است.

وی ادامه داد: تپه و دهكده باستانی گیان یكی از این آثار با ارزش تاریخی است كه در كیلومتر 19 جنوب غربی نهاوند و در مسیر جاده جنگلی گیان قرار گرفته است. این تپه در سال 1932 میلادی توسط پروفسور گریشمن بررسی و تا عمق 19 لایه از تپه خاكبرداری شد كه به 5 دوره (طبقه) از تمدن قدیم برخوردند و قدمت نهاوند را تا حدود 37 قرن قبل از میلاد روشن ساختند

تپه گیان از لحاظ تاریخی ارزش فراوانی دارد. بسیاری از باستان شناسان به این منطقه آمده و گنجینه ‏های بسیاری از جمله ظروف سفالی و جواهر را كشف كردند كه منشا این ظروف به قرن های پانزدهم و چهاردهم قبل از میلاد بر می‏ گردد.

در سال1322 هجری شمسی ، ضمن كاوش از محل باقیمانده معبد سلوكیان در تپه مركزی نهاوند، كتیبه بزرگی نقش شده بر روی سنگ كشف شده كه این كتیبه به نام (آنتیوخوس سوم) شاه سلوكی و متعلق به سال 193 قبل از میلاد است.

كتیبه در 32 سطر و به یونانی قدیم بر روی سنگی به ابعاد 85*46 سانتی متر نقش شده است. متن این كتیبه شامل عناوین و اختیاراتی است كه شاه سلوكی به خواهرش ملكه لاادیسه (لاذقیه) داده است و این كتیبه اكنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود.

این كارشناس میراث فرهنگی اظهار كرد: حمام حاج آقاتراب دیگر اثر ارزشمند تاریخی نهاوند است كه بنای زیبای آن به سبك معماری دوران صفویه ساخته شده و به نام حمام دو قلو نیز معروف است و دارای دو قسمت است.

قسمت اول حمام بزرگ كه دارای گرمینه (حمام گرم) و سردینه (حمام سرد) بوده و فقط مورد استفاده رجال و اشراف و شاهزادگان قرار می گرقته و قسمت دوم همان حمام كوچك است كه مورد استفاده كه آن هم به نوبه خود دارای سردینه و گرمینه است و ویژه استفاده افراد عادی جامعه و رده پایین بوده است.

در محوطه حمام بزرگ چهار ستون زیبای بزرگ به چشم می خورد. پوشش سردینه از طاق و چشمه تشكیل شده است و طاق اصلی دارای نقش آهكبری است.

در سردر ورودی (شاه نشین) تصویری از جنگ رستم و دیو سفید نمایان است كه به وسیله كاشی هفت رنگ به شكل بسیار ماهرانه ای كاشیكاری گردیده و بر روی دو ستون سنگی حجاری شده قرار گرفته است.

مقبره نعمان ابن مقرن یكی از سرداران و فرماندهان عرب نیز یكی از دیگر آثار تاریخی شهرستان است كه در جنگ نهاوند(فتح الفتوح) در سال 21 هجری یا 642 میلادی پس از سه روز نبرد سنگین در پشت دروازه های نهاوند به دست سربازان ایرانی به فرماندهی فیروزان (پیروزان) كشته شد. وی افزود: جسد او در پنج كیلومتری شمال غربی شهر نهاوند دفن گردیده و امروزه در نزد اهالی نهاوند به مقبره باباپیر معروف است.

مسجد جامع نهاوند، غسالخانه، مسجد حاج آقا تراب ، خانه آیت الله قدوسی، پل زرامین و مقبره درب شیخ از دیگر آثار تاریخی و باستانی نهاوند است كه همواره مورد توجه گردشگران نوروزی در ایام مختلف قرار گرفته است.

فرماندار نهاوند نیز گفت: باتوجه به پیشینه غنی و همچنین تعدد و تنوع آثار تاریخی در شهرستان و علاقه برخی گردشگران به ابنیه های تاریخی آمادگی های مناسب برای پذیرایی از مهمانان نوروزی فراهم شده است.

'اسماعیل زارعی كوشا' افزود: همه دستگاه های اجرایی نهاوند نیز آمادگی های لازم برای پذیرش مهمانان نوروزی و ارایه خدمات برای اسكان ، امنیت و رفاه آنان را دارند.

شهرستان نهاوند با وسعت یك هزار و 535 كیلومتر مربع در جنوب شهرستان همدان واقع شده و بیش از 180 هزار نفر جمعیت دارند.

7525/